Οι 10 χειρότερες περιβαλλοντικές καταστροφές

Ποιες περιβαλλοντικές καταστροφές συντάραξαν τον κόσμο στο παρελθόν, οδηγώντας το περιβάλλον με μαθηματική ακρίβεια στον απόλυτο όλεθρο; Άλλες προκλήθηκαν λόγω άγνοιας των υπευθύνων, κάποιες από υπερβολικό εργασιακό ζήλο. Όπως και να ‘χει το αποτέλεσμα ήταν ίδιο. Η Γη επιβαρυνόταν (και επιβαρύνεται) από πυρηνικές δοκιμές, λύματα και όλα τα παραγωγικά αποτελέσματα των ανθρώπων, με συνέπεια, το περιβάλλον να φωνάζει για βοήθεια. Κι εμείς μαζί του. Κάποιοι από εμάς στον πλανήτη, το πλήρωσαν ήδη. Πολύ ακριβά.

Εργοστάσιο Πυρηνικής Παραγωγής Chernobyl, Κίεβο, Ουκρανία
Κατά τη διάρκεια της βραδινής βάρδιας στις 26 Απριλίου 1986, μια διαδικασία ρουτίνας μετατράπηκε σε καταστροφή όταν επιστήμονες, οι οποίοι δούλευαν στο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας του Chernobyl παρέβλεψαν το πρωτόκολλο ασφαλείας και προκάλεσαν το χειρότερο περιβαλλοντικό ατύχημα του κόσμου, με αποτέλεσμα το ράγισμα στον αντιδραστήρα RBMK-1000. Μετά την έκρηξη που ακολούθησε, ένα ραδιενεργό νέφος επεκτάθηκε πάνω από τη δυτική Σοβιετική Ένωση, την Ευρώπη, τη Σκανδιναβία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τη βορειοανατολική Αμερική. Η περιβαλλοντική καταστροφή είναι υπεύθυνη για την εκκένωση των γύρων περιοχών και την μεταφορά 336.000 ανθρώπων, δυστυχώς κατόπιν εορτής. Σήμερα υπολογίζεται ότι δεκάδες χιλιάδες είναι οι δυσμορφίες σε νεογέννητα παιδιά και οι θάνατοι από αναπνευστικά προβλήματα μεταξύ των νεότερων και γηραιότερων κατοίκων της περιοχής. Οι αναφορές παρουσιάζουν επίσης δεκάδες χιλιάδες θανάτους μεταξύ των 72.000 εργατών που ασχολούνταν με την εκκαθάριση του θαμμένου πλέον αντιδραστήρα, αλλά κανείς δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα κάποια επίσημα στοιχεία. Ακόμα και σήμερα, οι περιοχές, τα χωριά και οι πόλεις γύρω από το Chernobyl είναι έρημες. Τα σπίτια, οι δρόμοι, τα σχολεία παραμένουν όπως τα άφησαν εκείνη την ημέρα.

Καταστροφή πόλης Bhopal, Madhya Pradesh, Ινδία
Στις 3 Δεκεμβρίου 1984, η πόλη Bhopal, πρωτεύουσα της ινδικής περιφέρειας της Madhya Pradesh, έγινε μάρτυρας της χειρότερης βιομηχανικής περιβαλλοντικής καταστροφής που έχει ποτέ καταγραφεί. Σαράντα-τρεις τόνοι ισοκυκλικό μεθύλιο (MIC) διέρρευσε από το εργοστάσιο της Union Carbine, που βρισκόταν στη μεγαλούπολη. Το MIC, ένα άχρωμο αέριο, το οποίο συνήθως προσβάλλει τα μάτια όπως το δακρυγόνο, έχει έντονη μυρωδιά και ιδιότητες που το κάνουν πιο πυκνό από τον αέρα, με αποτέλεσμα να προκαλείται ασφυξία. Το φονικό σύννεφο, λοιπόν, που απλωνόταν πάνω από το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους της πόλης, προκάλεσε μαζική υστερία, με αποτέλεσμα να προκληθούν θάνατοι λόγω ποδοπατήματος. Περίπου 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από άμεση επαφή με το αέριο και 560.000 τραυματίστηκαν πολύ σοβαρά.

Πετρελαϊκή εγκατάσταση Sea Island, Κουβέιτ, Περσικός Κόλπος
Στις 23 Ιανουαρίου 1991, οι δυνάμεις του Ιράκ, ελπίζοντας ότι θα αποθαρρύνουν μία πιθανή υποθαλάσσια επίθεση από το ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών, άνοιξαν αρκετές βαλβίδες μιας πετρελαϊκής εγκατάστασης αδειάζοντας τα αποθέματα των πετρελαιοπηγών και των πετρελαιοφόρων, κατευθείαν στον Περσικό Κόλπο. Η προσπάθεια ήταν τόσο αποτελεσματική που οι στρατιώτες κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα στρώμα από πετρέλαιο, το οποίο είχε πάχος 10,16cm, με μήκος 161km και πλάτος 64km. Τρεις μέρες αργότερα, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις κατάφεραν να σταματήσουν την επέκταση της καταστροφής, υπολογίστηκε ότι μεταξύ 780.000 και 1.500.000 τόνοι αργού είχαν χυθεί στον Περσικό Κόλπο. Το 1993 μία έρευνα της Unesco βρήκε ότι από τα μέσα του 1992, σχεδόν το μισό πετρέλαιο είχε διαλυθεί, ένα εκατομμύριο βαρέλια είχαν ξαναβρεθεί και περίπου δύο με τρία εκατομμύρια βαρέλια είχαν ξεβραστεί από τη θάλασσα.

Πετρελαϊκή διαρροή IXTOC I, Baia de Campeche, Κόλπος του Μεξικού
Στις 3 Ιουνίου 1979, μία πετρελαϊκή πλατφόρμα, που βρισκόταν 600 μίλια από τις ακτές του Τέξας, στον Κόλπο του Μεξικού, υπέστη τεχνολογική βλάβη, η οποία οδήγησε σε διαρροή πετρελαίου και αερίων. Καθημερινά απελευθερώνονταν από 10.000 έως 30.000 βαρέλια πετρελαίου στον ωκεανό, έως ότου οι υπεύθυνοι καταφέρουν να σταματήσουν τη διαρροή στις 23 Μαρτίου 1980, σχεδόν ένα χρόνο αργότερα. Συνολικά 480.000 τόνοι πετρελαίου, δημιούργησαν πετρελαιοκηλίδα 1.100 τετραγωνικών μιλίων. Με εντατικές προσπάθειες άνω των δύο μηνών, η ανυπολόγιστη ζημιά στην άγρια ζωή και την θαλάσσια πανίδα κατάφερε να περιοριστεί.

Κατάρρευση φράγματος Banqiao, Επαρχία Henan, Κίνα
Από τις 6 έως τις 15 Αυγούστου 1975, μία πρωτοφανής και απρόβλεπτη βροχή συγκρούστηκε με τον τυφώνα Nina και προκάλεσε μαζική καταιγίδα, κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε 2000 χρόνια. Η καταιγίδα προκάλεσε τρομακτική καταστροφή και απώλειες ζωών στην επαρχία, της Κίνας, Henan. Μετά την κατάρρευση ενός φράγματος, το νερό έφτασε στο φράγμα του Banqiao. Το φράγμα είχε σχεδιαστεί με σκοπό να αντέχει καταιγίδα που μπορεί να συμβεί μια φορά κάθε 1000 χρόνια. Αναμενόμενο ήταν λοιπόν να καταρρεύσει, απελευθερώνοντας 2,3 τόνους νερού, που παρέσυραν χωριά και κατέστρεψαν συνολικά 62 μικρά φράγματα. Καθώς το κύμα κατέστρεφε ό,τι έβρισκε στο διάβα του, δημιουργούσε μικρά νησιά από το Πεκίνο έως το Guangzhou. Εννέα μέρες αργότερα, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι παρέμεναν εγκλωβισμένοι, χωρίς φαγητό και επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, οι επιδημίες και οι λιμοί που επακολούθησαν σκότωσαν όσους επέζησαν του κύματος.

Chisso- Minimata, Περιφέρεια Kumamoto, Ιαπωνία
Λίγο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία Chisso επεκτάθηκε, μπαίνοντας στην παραγωγή πετροχημικών και πλαστικών. Μεταξύ του 1928 και του 1968, 27 τόνοι απόβλητα υδραργύρου είχαν πεταχτεί κοντά στον κόλπο της Minimata. Οι κάτοικοι, των οποίων η διατροφή περιελάμβανε πολλά θαλασσινά και οστρακοειδή από τον εν λόγω κόλπο, άρχισαν να νιώθουν μούδιασμα στα άκρα, τα χείλη, τη γλώσσα, ψεύδιζαν, είχαν περιορισμένη όραση και απότομες διαταραχές, συμπτώματα που προκαλούνταν από δηλητηρίαση υδραργύρου. Μέχρι το 2006, 2.955 θύματα είχαν αναγνωριστεί επίσημα, 2.009 είχαν χάσει τη ζωή τους και περισσότερα από 10.000 άτομα έλαβαν αποζημίωση από την εταιρεία Chisso. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι είχαν καταναλώσει ψάρι το οποίο ήταν μολυσμένο με υδράργυρο από το εργοστάσιο Chisso. Οι μηνύσεις για αποζημιώσεις συνεχίζονται μέχρι τις μέρες μας.

Εταιρεία Μεταλλευμάτων Marcopper, Marinduque, Φιλιππίνες
Στη εξόρυξη μεταλλευμάτων, τα «σκουπίδια» που απομένουν είναι αχρησιμοποίητες πέτρες, οι οποίες δεν έχουν καμία μεταλλευτική αξία. Στις Φιλιππίνες, την χειρότερη βιομηχανική περιβαλλοντική καταστροφή, προκάλεσε η εταιρεία μεταλλευμάτων -καναδικών συμφερόντων- Marcopper, όταν άφησε να διαρρεύσουν 1,5 εκατομμύριο κυβικά μέτρα αποβλήτων μεταλλευμάτων, στους περιβάλλον.�ες ποταμούς Boac και Makulapnit. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, 5 με 10 κυβικά μέτρα είναι αρκετά για να γεμίσουν ένα άδειο φορτηγό τοξικών απορριμμάτων, αλλά η Marcopper αποφάσισε να ρίξει, όσα χωρούν σε 150.000 με 300.000 φορτηγά, στα ποτάμια. Αυτό προκάλεσε άμεση μόλυνση στα νερά και πλημμύρισε πέντε χωριά, το ένα εκ των οποίων βυθίστηκε κάτω από τοξική λάσπη, ύψους περίπου 2 μέτρων. Οι μετρήσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι τα επίπεδα ψευδαργύρου στο αίμα ορισμένων κατοίκων ήταν περισσότερο από 200% πάνω από τα επίπεδα ασφαλείας και οι τοξίνες στα αποθέματα νερού είχαν βρεθεί να είναι περισσότερο από 1300% πάνω από το επίπεδο της ανθρώπινης αντοχής. Έκτοτε και τα 27km του ποταμού Boac κηρύχτηκαν νεκρά από τους κυβερνητικούς εκπροσώπους.

Χημική μόλυνση Baia Mare, Βορειοδυτική Ρουμανία
Κατά τη διάρκεια εξόρυξης των τελευταίων κατάλοιπων χρυσού και αργύρου από τα μεταλλεία, η AURUL, μία Αυστραλο-ρουμανική επιχείρηση χρησιμοποίησε μία μέθοδο με βάση το κυανίδιο για να κάνει πιο καθαρές εξορύξεις των πολύτιμων μεταλλευμάτων. Το 2000, το φράγμα χρησιμοποιήθηκε με σκοπό να απομονώσει το μολυσμένο από κυανίδιο νερό κοντά στη Baia Mare απέτυχε, με αποτέλεσμα να στείλει 100.000 κυβικά μέτρα τοξικού νερού στους ποταμούς Szamos και Tisza, οι οποίοι διαρρέουν προς την Ουγγαρία. Λίγο μετά το συμβάν, οι ρουμανικές αρχές βρήκαν τα επίπεδα κυανιδίου 700 φορές πάνω από το φυσιολογικό στο νερό κοντινού ποταμού, ενώ οι ουγγρικές αρχές μέτρησαν τα κυανιδικά επίπεδα 300 φορές πάνω από το όριο μόλυνσης των ουγγρικών επιπέδων. Οι συγκεντρώσεις της μόλυνσης υπερέβησαν τα κανονικά επίπεδα από 40 έως 160 φορές, η συγκέντρωση ψευδαργύρου ήταν η διπλάσια από αυτή που θα έπρεπε να είναι και η συγκέντρωση μολύβδου 5 με 9 φορές μεγαλύτερη από τα ομαλά επίπεδα.

Μόλυνση από διοξίνη στο Seveso, Ιταλία
Στις 10 Ιουλίου 1976 μία έκρηξη προκλήθηκε σε έναν αντιδραστήρα τριχλωροφαινόλης (TCP) στην εταιρεία καλλυντικών και αρωμάτων Industrie Chimiche Meda Societa Azionaria (ICMESA), η οποία βρίσκεται στη Meda της Ιταλίας. Ένα τοξικό σύννεφο, το οποίο περιείχε υψηλές συγκεντρώσεις TCDD, μία υψηλή τοξική φόρμα διοξίνης, διέφυγε από την έκρηξη, περιτυλίγοντας τα 193 θύματά της και αφήνοντάς τα με τρομαγμένα και παραμορφωμένα πρόσωπα. Ακολουθώντας τη φορά του ανέμου, το τοξικό σύννεφο μόλυνε 11 κοινότητες και ένα σύνολο 100.000 ανθρώπων. Το πιο σοκαριστικό στοιχείο για την καταστροφή του Seveso ήταν ότι για 30 χρόνια, τόσο η τοπική κοινωνία, όσο και οι περιφερειακές αρχές δε γνώριζαν τα βιομηχανικά ρίσκα που αναλάμβαναν με το ICMESA.

Καταστροφή στον πυρηνικό σταθμό JCO Tokai Plant, Περιφέρεια Ibaraki, Ιαπωνία
Στο χειρότερο πυρηνικό συμβάν της Ιαπωνίας, τρεις εργαζόμενοι της JCO Co., Ltd. κατάφεραν να δημιουργήσουν μία αλυσιδωτή αντίδραση διαρκείας όταν -παρεκκλίνοντας από τις διαδικασίες ασφαλείας- χρησιμοποίησαν ανοξείδωτους κουβάδες για να ανακατέψουν σχεδόν οχτώ φορές παραπάνω από την απαιτούμενη ποσότητα συμπυκνωμένου ουρανίου σε μία δεξαμενή ανάδευσης. Η αλυσιδωτή αντίδραση διήρκησε 20 ώρες, ώσπου οι υπεύθυνοι κατάφεραν να τη σταματήσουν. Οι τρεις υπάλληλοι που είχαν άμεση σχέση με το περιστατικό, πέθαναν μέσα σε λίγες μέρες από ραδιενεργή δηλητηρίαση. Σε πείσμα των αρχικών αναφορών που υποστήριζαν ότι εκτέθηκαν 40-50 άτομα, το 2000 η υπηρεσία Επιστημών και Τεχνολογίας ανέβασε τον αριθμό αυτό στα 667. Στην ατμοσφαιρική ζώνη που επεκτάθηκε η μόλυνση, στα ραδιενεργά στοιχεία περιλαμβάνονταν ποσότητες καίσιου, ιωδίου, στρόντιου, ξένου, νάτριου και κρυπτού.